یکی از صنایع دستی اصفهان که در آن با بهره‌گیری از سنگ‌های گران‌بها مانند فیروزه هنرهای چشم نوازی ابداع می‌شود فیروزه کوبی است. چسب فیروزه کوبی در میان ابزار و لوازم تولید این صنایع دستی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است به گونه‌ای که کیفیت و روش استفاده از آن در شکل‌گیری محصول نهایی تأثیر فراوانی دارد. در این مقاله به بررسی انواع چسب و روش استفاده از آن در صنایع دستی فیروزه کاری می‌پردازیم.
آشنایی با صنایع دستی فیروزه کوبی
یکی از صنایع دستی نوظهور در میان صنایع دستی ایران فیروزه کوبی می‌باشد. این هنر یکی از پرفروش‌ترین صنایع دستی اصفهان است که در میان مردم محبوبیت فراوانی دارد. همان‌گونه که از نامش پیداست سنگ فیروزه مهم‌ترین عنصر در ساخت این هنر دستی می‌باشد. در فیروزه کوبی قطعات ریز فیروزه که در زمینه‌های دیگر قابل استفاده نیستند به گونه‌ای هنرمندانه و دقیق در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و منظره چشم‌نوازی را بر روی ظرف مسی ایجاد می‌کنند.
سنگ فیروزه نیشابور به عنوان مرغوب‌ترین نوع فیروزه در صنایع دستی و زیورآلات فیروزه استفاده می‌شود. سنگ فیروزه دارای بافت مخصوص و لطیف خاص خود می‌باشد و به عنوان یکی از سنگ‌های معدنی زنده دنیا به شمار می‌آید. به همین دلیل در صنایع دستی فیروزه کوبی استاد فیروزه کار با دقت و رعایت جوانب احتیاط این سنگ را بر روی زیورآلات و هنرهای دیگر به کار می‌برد و با چسب مخصوص فیروزه کوبی آن را بر روی شی محکم می‌کند.
چسباندن فیروزه بر روی ظرف مسی با استفاده از پنس
چسب‌های فیروزه کوبی
تا به حال به قرار گیری منظم و پایدار سنگ‌های فیروزه بر روی گلدان فیروزه کوبی دقت کرده‌اید؟ آیا میدانید این فیروزه‌های خوش‌رنگ و درخشان چگونه در کنار ثابت شده‌اند؟ پاسخ چسب فیروزه کوبی است. بله قرار گیری ثابت و محکم این سنگ‌ها بر روی صنایع دستی فیروزه کوبی به دلیل وجود چسب یا لاک گردویی فیروزه است.
اکنون به بررسی و معرفی انواع چسب می‌پردازیم. چسب فیروزه کوبی یا لاک گردویی فیروزه کوبی نتیجه ترکیب تربانتین و کالفین با تقطیر چوب گردو است. نسبت ترکیب این مواد مهم است و باید به دقت و در اندازه‌های مناسب ترکیب شوند تا چسب به دست آمده استقامت و کیفیت بیشتری داشته باشد.
تفاوت چسب باکیفیت و چسب نامرغوب
هنگامی‌که در حال تهیه چسب برای ظروف فیروزه کوبی هستید باید از مواد اولیه مرغوب با تناسب مناسب استفاده کنید. در صورتی که در ترکیب مواد میزان کالفین بیشتری بکار برده شود و یا این ماده به طور کامل حل نشده باشد در چسب به دست آمده حباب‌هایی مشاهده می‌شود. به ویژه هنگامی که مرحله پلی استر زدن انجام شود میزان این حباب‌ها بیشتر می‌شود.
به کار بردن بیش از اندازه کالفین علاوه بر به وجود آمدن حباب در سطح کار موجب عدم استحکام چسب می‌شود. استادان حرفه‌ای و با تجربه فیروزه کار در تولید ظروف فیروزه کوبی بزرگ، در چسب کالفین کمتری استفاده می‌کنند. این کار موجب استحکام و استقامت بیشتر ظروف فیروزه کوبی می‌شود.
مراحل ساخت ظروف فیروزه کوبی
انواع چسب فیروزه کوبی
برای چسباندن سنگ فیروزه دو نوع چسب مدرن و سنتی وجود دارد. چسب فیروزه کوبی سنتی که در روش سنتی کاربرد دارد از ترکیب و حرارت دادن لاک و کالیفن به دست می‌آید. این چسب حالت مایع دارد و استاد فیروزه کار سطح ظرف مسی را به این چسب آغشته می‌کند و سپس قطعات سنگ فیروزه را بر روی آن قرار می‌دهد. استادان این کار نسبت مناسب ترکیب این مواد را می‌دانند و با تهیه آن ظروف فیروزه کوبی زیبا و محکمی را تولید می‌کنند. ایرادی که اهل فن بر چسب سنتی وارد آورده‌اند این است که در این روش حرارت دادن آن موجب صدمه جزئی در سنگ‌های فیروزه می‌شود.
نوع دیگری از چسب فیروزه کوبی مدرن است که در این روش هنرمندان فیروزه کار با استفاده از چسب سنگ به راحتی سنگ‌های فیروزه را بر روی ظرف می‌چسبانند. در روش مدرن چسب بر روی ظروف قرار داده می‌شود و دارای استحکام بسیار می‌باشد. علاوه بر استحکام زیاد کار سرعت عمل نیز بالاتر می‌رود.
چسب فیروزه کوبی
بهترین مراکز خرید چسب فیروزه کوبی
اگر تصمیم دارید وارد حرفه فیروزه کوبی شوید یکی از اقدامات اصلی خرید چسب باکیفیت برای فیروزه کوبی است. برای خرید چسب فیروزه کوبی می‌توانید با مراجعه به بازارهای قدیمی اصفهان این چسب را تهیه کنید.
هنگام خرید چسب باید کاربرد آنرا برای فروشنده توضیح دهید. با توجه به ترکیبات چسب که توضیح داده شد، اگر در نظر دارید ظرف بزرگی را فیروزه کاری کنید باید کالفین کمتری در ترکیبات آن وجود داشته باشد. به طور کلی برای خرید این چسب حتماً با استادان با تجربه مشورت نمایید که ترکیبات مناسبی را در اختیار شما قرار دهند. در صورت نیاز به مشاوره می‌توانید با مراجعه به کارگاه‌های استاد حامد کریمی مراجعه نمایید.
تأثیر چسب به کار برده شده در صنایع دستی فیروزه
اگر در ابتدای راه هستید و با انواع چسب‌ها و تثبیت‌کننده‌های مورد استفاده در صنایع دستی فیروزه کوبی آشنایی ندارید بهتر است از استادان خود در این مسیر راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید. با بررسی آثار فیروزه کوبی هنرمندان بزرگ دقت و ظرافت و در عین حال استحکام و پایداری این صنایع دستی را به خوبی مشاهده می‌کنید. این چسب یکی از ابزار و موادی است که تأثیر مستقیم و غیر قابل انکاری در تولید محصولات با کیفیت فیروزه کوبی دارد. بنابراین برای تهیه لاک فیروزه کوبی بهتر است به مراکز معتبر مراجعه نموده و میزان ترکیب مواد مورد استفاده در آن را به دقت مورد بررسی قرار دهید.
ممنون از شما دوست عزیز